Komisioni Evropian mirëpret marrëveshjen e sotme politike midis Parlamentit Evropian dhe Këshillit mbi Instrumentin e ri për Ndihmën e Para-Anëtarësimit (IPA III), me një buxhet të përgjithshëm prej mbi 14 miliardë €, për periudhën e Kuadrit Financiar Shumëvjeçar 2021-2027.
Ky instrument mbështet vendet kandidate dhe kandidatët e mundshëm në rrugën e tyre drejt përmbushjes së kritereve të pranimit në BE përmes reformave të thella dhe gjithëpërfshirëse. Marrëveshja e sotme tani do të përkthehet në tekste ligjore, të cilat do të duhet të miratohen nga Parlamenti Evropian dhe Këshilli.
“Kjo marrëveshje e shumëpritur për ndihmën tonë ambicioze të financimit është një sinjal pozitiv, i mirëpritur dhe i fortë për Ballkanin Perëndimor dhe Turqinë. Paketa e rënë dakord është një investim i qëndrueshëm në të ardhmen e rajonit të zgjerimit dhe BE, duke mbështetur zbatimin e reformave kryesore politike, institucionale, sociale dhe ekonomike për të qenë në përputhje me standardet e BE dhe në mënyrë progresive në përputhje me rregullat dhe politikat e saj. Ai do të sigurojë fonde për Planin Ekonomik dhe të Investimeve për Ballkanin Perëndimor, një mjet kryesor për të mbështetur rimëkëmbjen ekonomike të këtij rajoni me përparësi. Përmes investimeve në sektorë kyç përfshirë lidhjen, infrastrukturën, mjedisin dhe klimën, si dhe energjinë dhe dixhitalin, kjo do të rrisë konvergjencën me BE dhe do të sjellë përfitime të prekshme për qytetarët. “- tha Komisioneri për Fqinjësinë dhe Zgjerimin, Olivér Várhelyi.
Në krahasim me IPA I dhe IPA II, instrumenti i ri do të sigurojë mbështetje për Shqipërinë, Bosnjën dhe Hercegovinën, Kosovën, Malin e Zi, Maqedoninë e Veriut, Serbinë dhe Turqinë me një buxhet të përgjithshëm prej 14.162 miliardë € në çmimet aktuale për 2021-2027, duke filluar në mënyrë retroaktive nga 1 janari 2021.
IPA III paraqet një qasje solide të drejtuar nga politika, me vendosjen strategjike dhe dinamike të ndihmës, duke vendosur “bazat” në thelbin e saj: përqendrimi në sundimin e ligjit dhe respektimin e vlerave themelore; forcimi i institucioneve demokratike dhe reforma e administratës publike; promovimin e qeverisjes ekonomike dhe reformat drejt konkurrencës.
Instrumenti i ri do të rrisë drejtimin nga Bashkimi, pasi programimi i tij bazohet në përparësitë tematike sesa në zarfet e vendit. Kjo lejon shpërblimin e performancës dhe progresit drejt përparësive kryesore dhe rritjen e fleksibilitetit për t’iu përgjigjur nevojave në zhvillim të partnerëve në rrugën e tyre drejt anëtarësimit.
Historiku dhe hapat e ardhshëm
Fondet e para-anëtarësimit të BE janë një investim i shëndoshë në të ardhmen si për vendet e zgjerimit ashtu edhe për vetë BE-në. Objektivi i këtij instrumenti është të mbështesë përfituesit në miratimin dhe zbatimin e reformave politike, institucionale, ligjore, administrative, sociale dhe ekonomike të kërkuara për të përmbushur të drejtat dhe detyrimet e anëtarësimit në Bashkim, duke kontribuar kështu në stabilitetin, sigurinë dhe prosperitetin e tyre. Këto reforma duhet t’u sigurojnë qytetarëve të tyre mundësi më të mira dhe të lejojnë zhvillimin e standardeve të barabarta me ato që gëzojnë qytetarët e BE-së. Fondet e para-anëtarësimit gjithashtu ndihmojnë BE-në të arrijë objektivat e saj në lidhje me rimëkëmbjen e qëndrueshme ekonomike, furnizimin me energji, transportin, mjedisin dhe ndryshimin e klimës dhe transformimin dixhital.
Marrëveshja politike e arritur sot është një marrëveshje e ekuilibruar që adreson elementët e fundit të hapur të negociatave, kryesisht në lidhje me qeverisjen e instrumentit të ri dhe mundësinë e modulimit të ndihmës. Kjo marrëveshje politike tani do të përkthehet në një tekst ligjor, para se të dy institucionet të fillojnë procesin e konfirmimit për të miratuar IPA III zyrtarisht. Miratimi i instrumentit pritet në vjeshtë. Pasi të miratohet, IPA III do të zbatohet duke miratuar një Kuadër Programues për periudhën 2021-2027, i cili do të sigurojë kornizën strategjike dhe përparësitë e programimit për zbatimin financiar të veprimeve.