Qyteti i Vatikanit është një qytet-shtet i pavarur, me sipërfaqe vetëm sa një e teta e Parkut Qendror të New York City dhe është shtëpia e Papës. Sidoqoftë, Vatikanit gjithashtu mund t’i referoheni si Selia e Shenjtë, që është organi drejtues i kishës katolike.
Në këtë video ju sjellim 5 faktet më të errëta rreth Vatikanit.
- Ekzorcizmat
Me përparimet në fushat e psikologjisë, neuroshkencës dhe biologjisë, është e vështirë të besosh se ekzorcizmat ende kryhen nga Kisha Katolike. Sidoqoftë, sipas ish-ekzorcistit Gabriele Amorth, i cili me sa duket kreu rreth 70,000 ekzorcizma në zyrën e tij në Vatikan, ka rreth 300 ekzorcistë në të gjithë botën dhe katër punojnë në Romë.
Përveç priftërinjve që kryejnë ekzorcizma, të paktën dy Papë të ditëve tona kanë kryer ekzorcizma në Vatikan.
E para u krye nga Papa Gjon Pali II në Mars 1982, mbi një grua të re me emrin Francesca Fabrizi nga rajoni Umbria i Italisë. Gjatë ekzorcizmit, ajo u përplas në tokë dhe bërtiti. Papa tha se do të bënte meshë për të ditën tjetër, e cila me sa duket e shëroi atë. Ajo vazhdoi të bënte një jetë normale, duke u martuar dhe duke pasur fëmijë.
Ekzorcizmi i dytë i Papa Gjon Palit ishte në Shtator të vitit 2000, kur një grua me një histori posedimi ishte ulur në rreshtin e parë të meshës javore të Papës. Papa Gjon Pali bisedoi me të, e përqafoi dhe më pas bëri një ekzorcizëm. Sidoqoftë, nuk funksionoi dhe Atit Amorth iu desh të bënte një seancë pasuese të ekzorcizmit që zgjati dy orë të nesërmen.
Pastaj në maj të 2009, Benedict XVI kreu një ekzorcizëm ndaj dy burrave që ulërinin gjatë meshës javore. Me sa duket, kur Papa Benedikti i bekoi burrat, ata fluturuan nëntë metra mbrapa dhe u shëruan.
- Papët në pension
Për shumicën e Papëve, është një punë që ata e bëjnë derisa të vdesin. Kjo është pjesë e Dogmës Katolike; dalja në pension do të ishte si një prind që heq dorë nga fëmijët e tij. Sidoqoftë, kjo nuk do të thotë që ata nuk lejohen të dalin në pension. Thjesht është shumë e rrallë që ata të japin dorëheqjen ose të dalin në pension. Në fakt, gjatë 1.000 viteve të fundit kanë qenë 123 Papë dhe nga këta, vetëm pesë kanë abdikuar.
I pari që dha dorëheqjen ishte Benedict IX, një nga Papët më të rinj, i cili ishte ndoshta rreth 20 vjeç kur për herë të parë përdori atë kapelë të mahnitshme. Ai ishte gjithashtu personi i vetëm që kishte shërbyer shumë mandate si Papë. Ai u detyrua të largohej nga Papati në 1036, por u kthye vetëm disa muaj më vonë dhe u bë Papa përsëri. Sidoqoftë, ai kishte një problem – ai dëshironte të martohej. Kështu që ai përfundoi duke i shitur Papatin burrit që u bë pasardhësi i tij, Papa Gregori VI, në maj të vitit 1045. Sidoqoftë, Benedikti shpejt u pendua që e bëri këtë sepse doli se gruaja me të cilën dëshironte të martohej nuk ishte e interesuar të martohej me të. Ai donte të rimerte përsëri titullin e Papës në nëntor të 1047, por kjo zgjati vetëm një vit pasi më pas ai u shkishërua.
Papa i dytë që dha dorëheqjen ishte njeriu që bleu Papatin, Papa Gregori VI, i cili dha dorëheqjen me nxitjen e Ipeshkijve. Ai mohoi të kishte bërë ndonjë gjë të gabuar, por megjithatë dha dorëheqjen në 1046.
Papa tjetër që dha dorëheqjen ishte Papa Celestine V në 1294. Ai dekretoi që nëse Papa donte të jepte dorëheqjen, atëherë atij duhet t’i lejohej ta bënte këtë. Ai u largua një javë më vonë, pas pesë muajsh që ishte Papa. Pasi doli në pension, ai jetoi si një vetmitar për dy vjet. Fatkeqësisht, paraardhësi i tij ishte i shqetësuar se Celestine mund të përpiqej të rimarrë Papatin ose ta kundërshtonte, kështu që ai e burgosi atë. Celestine vdiq pas 10 muajsh.
Tjetri ishte Papa Gregori XII në 1415. Në atë kohë, për shkak të një përçarjeje në Kishën Katolike, e cila filloi në 1378, ishin dy Papë: një në Romë dhe një në Avignon. Gregori zgjodhi të tërhiqej në mënyrë që Papa në Avignon të mund të përjashtohej dhe Kisha Katolike të mund të merrte një fillim të ri.
Papa i fundit që dha dorëheqjen ishte Papa Benedikti XVI në 2013; ai e bëri këtë duke përmendur arsye shëndetësore. Sidoqoftë, ekziston një teori konspiracioni që ai u detyrua të tërhiqej. Ithtarët e kësaj teorie tregojnë se ai doli në pension pas skandalit “Vatileaks”, i cili kishte të bënte me rrjedhjen e dokumenteve që treguan luftën e Papa Benedict për të qenë më transparent me publikun për gjëra të tilla si priftërinjtë dhe abuzimi seksual, por politika e brendshme ia prishi planet. Skandali Vatileaks tregoi se Benedict nuk mundi ta menaxhonte këtë në mënyrë efektive, kështu që ai zgjodhi të dilte në pension.
- Skandali me Bankën Ambrosiano
Banka e Vatikanit njihet zyrtarisht si Instituti për Punë Fetare, dhe nga 1971 deri në 1989, Presidenti i bankës ishte Kryepeshkopi Paul Marcinkus nga Cicero, Illinois. Para kësaj, ish-lojtari i ragbit punonte si truprojë për Papa Palin VI. Sidoqoftë, ai do të mbahej mend për një skandal që shpërtheu në vitin 1982.
Skandali filloi me shembjen e Bankës Ambrosiano, e cila ishte një nga bankat më të mëdha private në Itali, me 1.4 miliardë dollarë borxh. Pak kohë më pas, Roberto Calvi, i cili ishte menaxheri i përgjithshëm i bankës dhe shoku i Marcinkus, u gjet i vdekur, i varur në një urë në Londër. Fillimisht u konsiderua një vetëvrasje, por më vonë u vendos se ishte një vrasje. Pesë persona u gjykuan në lidhje me vrasjen e tij, por të gjithë u shpallën të pafajshëm.
Kjo na sjell te Marcinkus dhe banka e Vatikanit. Rezulton se aksioneri kryesor në bankë ishte Vatikani dhe ata kishin transportuar një miliard dollarë nga banka në 10 kompani fantazmë. Thashethemet e tjera që rrethuan skandalin ishin se aksionarët e tjerë me bankën ishin të përfshirë në krim të organizuar dhe disa ishin madje anëtarë të një sekti të fshehtë masonik.
Kur hetuesit italianë u përpoqën të intervistonin Marcinkus në lidhje me skandalin, ai nuk ishte shumë bashkëpunues. Ai nuk pranoi të largohej nga Vatikani, madje refuzoi t’u përgjigjej pyetjeve, duke përmendur imunitetin diplomatik. Marcinkus përfundoi i akuzuar, por ai kurrë nuk shkoi në gjyq sepse akuzat kundër tij u hodhën poshtë. Ai vazhdoi të drejtojë bankën e Vatikanit për shtatë vjet të tjera.
Skandali madje ka çuar në disa teori konspirative. Më e famshmja u përdor në komplotin Godfather Part III, dhe tregon se Papa Gjon Pali I u vra nga Mafia në Gusht të 1978. John Paul I ishte papë për vetëm 33 ditë gjatë 1978 para se të gjendej i vdekur në shtrat . Shkaku zyrtar i vdekjes ishte një atak në zemër, por nuk u krye autopsia. Sipas teorisë së konspiracionit, ai u vra sepse donte t’i jepte fund marrëdhënies midis kishës dhe bankës private.
- Gjykata Sekrete Apostolike
Priftërinjtë katolikë kanë disa kompetenca mjaft të jashtëzakonshme kur bëhet fjalë për dhënien e faljes nëse keni kryer krime. Kjo përfshin faljen e njerëzve për gjëra të tilla si vrasje, apo vrasje masive, madje edhe genocid. Po po e dëgjuat shumë saktë: nëse jeni katolik dhe vrisni familjen ngjitur, mund të shkoni tek një prift dhe të kërkoni falje dhe ai mund t’ju falë. Jo vetëm kaq, por prifti nuk do të mund t’i tregonte kurrë policisë.
Megjithatë, ka pesë mëkate që janë aq të rënda sa që priftërinjtë nuk mund t’i falin ato. Për këtë arsye brenda Vatikanit, ata kanë një gjykatë sekrete të quajtur IEVP Apostolike, e cila shqyrton rastet që përfshijnë këto mëkate.
Gjykata u krijua nga Papa Aleksandri III në 1179 dhe lloji i çështjeve që ata shqyrtojnë ka qenë një sekret për pjesën më të madhe të historisë së tij. Sidoqoftë, në vitin 2009, Kisha Katolike bëri një hap të madh drejt transparencës dhe zbuloi natyrën e këtyre mëkateve.
Dy prej tyre mund të kryhen nga çdokush. E para është përdhosja e Eukaristisë, sepse katolikët besojnë se ai është trupi dhe gjaku i vërtetë i Krishtit. E dyta është përpjekja për të vrarë Papën.
Tri mëkatet e tjera mund të kryhen vetëm nga një prift, ose ata që përpiqen të bëhen priftërinj. Njëra është nëse një prift zbulon një mëkat (dhe personin që ka kryer mëkatin) që ata dëgjojnë në rrëfim. Së dyti, ata nuk mund të bëjnë seks me dikë dhe pastaj t’i ofrojnë partnerit të tyre seksual që të rrëfehet. Së treti, një burrë që dëshiron të jetë prift nuk mund të përfshihet drejtpërdrejt në një abort, siç është pagesa për procedurën.
- Banka e Vatikanit dhe ari nazist
Sipas një dokumenti të vitit 1946 nga Departamenti i Thesarit, Vatikani mund të ketë mbajtur dhe kontrabanduar arin nazist gjatë Luftës së Dytë Botërore, pavarësisht se ishte një entitet neutral.
Dokumenti, i cili u soll në vëmendjen e publikut në 1997, tha se banka e Vatikanit mbante 200 milionë franga, që janë rreth 254 milionë dollarë, për nazistët. Sipas një fragmenti të cituar në dokument, paratë u transferuan më vonë përmes diçkaje të quajtur “tubacioni i Vatikanit” për në Argjentinë dhe Spanjë, ku iu dhanë nazistëve që u larguan nga ndjekja penale për krime lufte.
Banka e Vatikanit gjithashtu me sa duket mbante para që u ishin vjedhur serbëve dhe hebrenjve nga Utashe, të cilët ishin një regjim kukull nazist në Kroaci. Në fund të luftës, Utashe filloi plaçkitjen nga viktimat gjatë spastrimit etnik dhe më pas kontrabanduan 350 milionë franga zvicerane, që vlejnë rreth 440 milionë dollarë, nga Jugosllavia përmes Vatikanit. Më pas paratë u përdorën për të mbështetur organizatën vrasëse Ustashe ndërsa ishin në mërgim.
Në vitin 2000, u ngrit një proces gjyqësor kundër Vatikanit për këtë çështje, por padia dështoi, pa patur sukses.