NASA ka publikuar pas një pritje të gjatë një nga imazhet e para që Teleskopi Hapësinor James Webb ka shkrepur dhe që tregon sesi universi dukej 13 miliardë vite më parë.

Teleskopi e ka kryer me sukses misionin e tij dhe ka arritur tw kapw imazhet spektakolare.

Në vijim do të ketë edhe një konferencë për shtyp.

Është fotografia e tij e parë me ngjyra dhe tashmë vendos një rekord, prandaj u zgjodh për të treguar se çfarë është i aftë super teleskopi i ri, trashëgimtari i Hubble-it të lavdishëm: fotografia “më e thellë” me infra të kuqe e Universit.

Më shumë se një prezantim është një ceremoni, vendi i zgjedhur për të festuar këtë moment historik ishte  Shtëpia e Bardhë dhe “mjeshtri i ceremonive” ishin presidenti i Shteteve të Bashkuara, Joe Biden dhe zëvendësja e tij, Kamala Harris. Fotoja, e realizuar në infra të kuqe, është e para që zbulohet ndër ato të bëra nga instrumentet shkencore të James Webb në funksion të plotë.

Superteleskopi i NASA me imazhet e sjella nga hapësira ka mahnitur gjithë botën. Pas fotos ku tregohej pamja mahnitëse e galaktikës që më parë nuk arrihej dot, ashtu siç premtoi administrator I NASA, të tjera pamje janë publikuar.

Imazhi i dytë është një analizë e atmosferës së një planeti gjigant të quajtur WASP-96 b, dhe është analiza e parë e spektrit të atmosferës së një ekzoplaneti.

Kjo analizë vjen nga një planet gjigant gazi që ndodhet gati 1150 vite dritë nga Toka, i cili rrotullohet rreth yllit të tij çdo 3.4 ditë.

Ka rreth gjysmën e masës së Jupiterit dhe zbulimi i tij u njoftua në vitin 2014.

Ndërsa Unaza Jugore, ose mjegullnaja “8-Burst”, është një sferë gjigante në zgjerim gazi dhe pluhuri që është ndezur nga një yll që po vdes në qendër.

Ndërsa yjet plaken, ata ndryshojnë mënyrën se si prodhojnë energji dhe nxjerrin shtresat e tyre të jashtme.

Dhe më pas, kur ylli nxehet përsëri shumë, ai jep energji gjithë atë material që kishte hedhur poshtë më parë.

Unaza Jugore është gati gjysmë viti dritë në diametër dhe ndodhet rreth 2000 vite dritë nga Toka.

Kjo lloj strukture quhet “mjegullnajë planetare”, por në fakt nuk ka të bëjë fare me planetët.

Është një emërtim i gabuar që nga ditët e para të teleskopëve, kur ata nuk kishin asgjë si rezolucionin që kanë sot.

NASA ka filluar të shpërndajë foto të tjera nga ato të shkrepura nga teleskopi gjigant “James Webb”. Një ditë më parë, NASA publikoi vetëm një foto të universit se si dukej ai miliarda vite më parë, ndërkohë që sot kanë dalë edhe foto të tjera.

NASA nxorri sëfundmi një foto nga një planet gjigant të quajtur “WASP-96b”, i cili është 1 150 vite dritë larg nga toka. Nga fotot u zbulua se nga ai planet kishte avullim uji duke bërë që NASA të besojë se në atë zonë mund të ketë planete që ka jetë.

Planeti në fjalë, tepër i madh, gati sa Jupiteri, është jashtë sistemit tonë diellor dhe teknologjia e avancuar e teleskopit në fjalë ka arritur që të identifikojë me shumë saktësi llojin e molekulave të atmosferën e tij, raporton abcnews.al.

Shkencëtarët shpegojnë se në fakt, ato që ka publikuar NASA nuk janë foto, por një spektër, është një hedhje drite mbi ngjyrat, përmes të cilës më pas përfitohen cilësitë e materialit, çfarë është duke ndodhur aty, shpejtësia e lëvizjes nëse po lëviz, nxehtësia, etj.

Sipas NASA-s, planeti WASP-96b nuk është i përshtatshëm për zhvillimin e jetës pasi është shumë pranë yllit që formon sistemin planetar, megjithatë shkencëtarët besojnë se vetitë e tij mund të jenë një shenjë që në zonën përreth mund të ketë planete të tjerë të ngjashëm me tokën.

Pas muajsh të shumtë në pritje, NASA ka publikuar një nga imazhet e para që Teleskopi Hapësinor James Webb ka shkrepur dhe që tregon sesi universi dukej 13 miliardë vite më parë. Kjo foto tregon se Teleskopi Hapësinor James Webb (JWST) ka arritur të kryejë më sukses misionin për të cilin ishte dërguar- kapjen e imazheve spektakolare të kozmosit.

Teleskopi i fuqishëm u fokusua në një pjesë shumë të vogël të qiellit ku ndodhet grumbullimi i galaktikave SMACS 0723. Çdo objekt i ndritshëm në foto është një galaktikë shumë e largët. Disa janë ndër më të largëtit që kemi vëzhguar ndonjëherë, kështu që ne po i shohim nga një kohë kur Universi ishte ende “i porsalindur”.

JWST u lançua, pas 11 vitesh vonesë dhe me një kosto prej 9,7 miliardë dollarësh, në ditën e Krishtlindjeve në vitin 2021. Thomas Zurbuchen, kreu i shkencës i Nasa-s, tha për The Economist se “gjëja e fundit që duam të bëjmë është të kursejmë një miliard dollarë dhe të dështojmë”.

Megjithatë, shtatë muaj pas misionit, çdo aspekt i nisjes, vendosjes dhe performancës duket se ka shkuar sipas planit, nëse jo më mirë. Kjo është fotografia më e qartë dhe më e detajuar që kemi për universin e hershëm. Teleskopit iu desh vetëm një ditë për të mbledhur dritën, një dëshmi kjo që tregon se sa i fuqishëm është.

Siç shpjegoi drejtori i NASA-s Bill Nelson, kjo foto e veçantë mbulon një pjesë të Universit, proporcioni i së cilës është i ngjashëm me një kokërr rërë në një distancë sa një krah.

“Është fotografia më e thellë e Universit e bërë ndonjëherë,” shpjegoi ai.

James Webb u nis në fund të vitit 2021 në hapësirë dhe ndodhet në një pikë rreth 1.5 milionë kilometra larg Tokës, me Tokën dhe Diellin pas saj. Pasqyra ka një diametër prej 6.4 metrash dhe përbëhet nga 18 pjesë gjashtëkëndore, raporton abcnews.al.

Si rezultat, astronomët tani kanë mjetin më të fuqishëm që u është dhënë për të skanuar kozmosin në frekuencat infra të kuqe të dritës.  Kjo do t’i lejojë ata të studiojnë shumë gjëra që kanë luftuar prej kohësh t’i shqyrtojnë në të kaluarën – në veçanti, formimin e yjeve dhe planetëve, që nga fillimi i universit, më shumë se 13 miliardë vite më parë, deri në ditët e sotme.

Pas nisjes së tij, jwst manovroi rrugën për në Lagrange 2 (l2)Pikat e Lagranzhit), një pikë në hapësirë ​​1.5m km larg Tokës.  Në këtë pikë, fushat gravitacionale të Tokës dhe diellit krijojnë një pus graviteti. Teleskopi nuk ulet në l2. Përkundrazi, ai rrotullohet rreth tij.

l2 u zgjodh pjesërisht për shkak të aftësisë së tij për ankorimin e një anije kozmike pikërisht në këtë mënyrë dhe pjesërisht për shkak se Toka dhe dielli, siç shihet prej tij, do të thotë se ndriçimi nga të dyja mund të bllokohet nga një mburojë e vetme.

Meqenëse instrumentet e zbulimit me infra të kuqe duhet të ruhen në ambjente të ftohta dhe të mbrohen nga burimet e jashtme të nxehtësisë dhe dritës. Gjatë udhëtimit për në l2, operatorët e teleskopit shpalosën panelet e tij diellore, një antenë për të lehtësuar komunikimin me Tokën, mburojën dhe dy pasqyrat që formojnë imazhet, raporton abcnews.al.

Njëri është një reflektor parabolik 6.8 metra i gjerë, e mbledhur nga qeliza gjashtëkëndore të bëra nga berilium i veshur me ar. Kjo mbledh dhe fokuson rrezatimin elektromagnetik që hyn.

E dyta është një reflektor hiperbolik, i formuar nga tre shirita. Duke përdorur një dizajn të shpikur nga Laurent Cassegrain, një astronom francez i shekullit të 17-të, tha një  reflektor hiperbolik kap rrezen nga paraboliku dhe e reflekton atë përmes një vrime në qendër.

Këto quhen miri dhe shërbejnë për zbulimin e valëve të gjata me infra të kuqe), nirCam dhe nirSpec (të cilat marrin imazhe dhe analizojnë infrat e kuqe me valë të shkurtra) dhe fgs/niriss (që studion objektiva të ndritshëm si yjet e afërt që orbitohen nga ekzoplanetët).

Gjatësitë e valëve të ekzaminuara nga miri korrespondojnë me objekte të tilla si ekzoplanetet që nuk kanë burim të brendshëm nxehtësie dhe trupa më të nxehtë por janë më të largët. Meqenëse “më larg” do të thotë gjithashtu “më shumë kohë më parë” në terma kozmikë, kjo do të mundësojë të dallojë shenjat e agimit kozmik, momenti kur u shfaqën yjet e parë të universit.

Dhe, në krye të këtyre dy përfitimeve, infra e kuqe depërtojnë në retë e pluhurit me më sukses sesa drita e dukshme, duke hequr kështu një si tip mburojë aty ku pluhuri bashkohet me yjet dhe planetet.

Saktësia e lëshimit nënkuptonte korrigjimet e nevojshme në mes të kursit për të vendosur teleskopin në orbitë, duke përdorur më pak karburant sesa buxheti.  Kjo lë më shumë hapësirë për rregullimet e vogla të nevojshme për të mbajtur instrumentin në funksion. Meqenëse ky është kufizimi kryesor për sa kohë mund të zgjasë misioni, kështë pikërisht dhe kjo që ka rëndësi.

Qëllimi fillestar ishte dhjetë vite por Nasa tani ka llogaritur se mund ta mbajë teleskopin në vend për 20 vite. Për më tepër, të katër instrumentet janë më të aftë për të mbledhur 10-20% më shumë fotone sesa pritej, raporton abcnews.al.

Publikimi i këtij imazhi, së bashku me disa të tjera që do të vijnë të martën, shënon përfundimin e vënies në punë të teleskopit, një proces i gjatë që synon të sigurohet se ai është i përshtatshëm për qëllimin.

Menaxhimi tani do të kalojë në Institutin e Shkencës së Teleskopit Hapësinor në Baltimore. Lajmi i mirë është shumë kërkesa do të përmbushen. E keqja është se diçka e tillë do të marrë shumë kohë.